Weigerachtig en traag
De bodemprocedure werd vorig jaar door de ANVR en 14 reisagenten aangespannen tegen Royal Air Maroc (RAM) vanwege de in eerste instantie weigerachtige en later zeer trage terugbetaling van refunds aan ANVR leden. Deze klacht betrof zowel tickets die als los vliegticket waren verkocht als tickets die onderdeel waren van een pakketreis.
Een incident opgeworpen door RAM die stelde dat de Nederlandse rechter niet bevoegd was om deze rechtszaak te behandelen zorgde voor vertraging maar hield inhoudelijk geen stand zodat de procedure ook inhoudelijk voortgezet kon worden.
In de laatste maand voorafgaand aan het vonnis bleek dat RAM alle restituties inmiddels had voldaan. ANVR heeft besloten de procedure niet in te trekken maar voort te zetten. ANVR vorderde enkele verklaringen voor recht dat kort gezegd het gedrag van RAM onrechtmatig was (aangezien een dergelijke uitspraak behulpzaam kan zijn bij eventuele toekomstige scenario's) en vorderde de wettelijke rente voor de te laat betaalde restituties.

Oordeel rechter
Zoals gezegd heeft de rechtbank in het vonnis van 8 november 2021 inderdaad verklaart voor recht dat het door RAM gehanteerde beleid t.a.v. vouchers en refunds onrechtmatig was en dat de gehanteerde terugbetalingstermijn onrechtmatig was. RAM is tevens veroordeeld in de wettelijke rente en de proceskosten. Het bedrag dat ziet op de proceskosten zal door de ANVR worden aangewend om een klein deel van de kosten van de procedure te dekken.

Adj.dir. Walter Schut van de ANVR: "De ANVR is destijds met agenten de procedure gestart omdat diverse airlines waaronder RAM het vertikten de consument en touroperator op tijd terug te betalen. De procedure en dreiging hiermee richting andere airlines heeft de terugbetalingen zeker versneld en dat is de eerste winst geweest. De uitspraak nu bevestigt dat wij als ANVR dit soort procedures namens de leden kunnen voeren, en ook met succes kunnen afronden. Dank uiteraard aan onze luchtvaartadviseur mr. Peter Vos en ANVR-advocaat mr. Judith Tersteeg voor het vele werk. Het is niet voor niks geweest". 
            

Belangrijke gezichtspunten
Uit het vonnis kunnen nog een aantal andere belangrijke gezichtspunten van de rechter worden afgeleid, waar wij er een paar van willen noemen:

• RAM heeft getracht om de ANVR als vereniging niet ontvankelijk te verklaren in haar vorderingen. Dat is niet gelukt. De rechter heeft geoordeeld dat de ANVR (naast de individuele leden die het aanging) een eigen belang heeft bij de gevorderde verklaringen voor recht omdat ANVR reputatieschade lijdt als gevolg van het feit dat RAM haar verplichtingen ten opzichte van passagiers en agenten niet nakomt. Ook heeft ANVR als vereniging  het recht om de belangen van haar leden te beschermen en is zij dus via die weg ontvankelijk in haar vordering (op grond van artikel 3:305a BW en de ANVR statuten).
• RAM had een beroep gedaan op onvoorziene omstandigheden (artikel 6:258 BW) en (de beperkende werking van) de redelijkheid en billijkheid. De ANVR heeft uiteraard bepleit dat een dergelijk beroep niet opgaat en de rechter heeft ANVR hierin gevolgd. De vorderingen hebben namelijk geen betrekking op nakoming van een verplichting uit de overeenkomst of vergoeding van schade, maar de verplichting tot restitutie volgt rechtstreeks voort uit de (DBC)Verordening, de IATA resoluties en de wet. Weliswaar zorgde de uitbraak van Covid-19 en de in verband daarmee genomen overheidsmaatregelen enige tijd voor een situatie waarin een beroep op nakoming van de betalingsverplichtingen naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar was vanwege de massaliteit van annuleringen. Dit neemt echter niet weg dat RAM de vorderingen van de passagiers en de IATA-agenten had kunnen erkennen.
  "Door bij voorbaat elke erkenning te weigeren en uit te dragen dat verzoeken om restitutie niet zouden worden gehonoreerd, en dat uitsluitend niet voor geld inwisselbare vouchers zouden worden verstrekt, en vanaf 1 juni 2020 vouchers die pas na 18 maanden voor geld inwisselbaar zouden zijn, heeft Royal Air Maroc gehandeld in strijd met haar verplichtingen jegens de passagiers en de IATA-agenten en daarmee tevens onrechtmatig jegens (ook) ANVR. "
• In geval van vliegtickets die onderdeel zijn van een pakketreis, volgt dat op RAM een verplichting tot terugbetaling rust o.g.v. IATA Resolutie 824r, maar wel pas nadat hiertoe een verzoek is gedaan door de agent. Dit houdt dus in dat de agent geen genoegen moet nemen met een enkele toezegging van RAM (of ieder andere luchtvaartmaatschappij in soortgelijke gevallen) met een voucher, maar het dus altijd verstandig is om direct een refund aan te vragen. Als een luchtvaartmaatschappij deze mogelijkheid uitschakelt, dan adviseren wij om zo'n verzoek per e-mail in te dienen. E.e.a. zo lang maar aangetoond kan worden dat het verzoek is gedaan en op welke datum dit heeft plaatsvonden.
• In geval van losse vliegtickets is het voor een derde die namens de passagier rechtsgeldig een vordering wil instellen van belang om niet alleen een machtiging te overleggen, maar ook een document dat aantoont dat de handtekening op deze volmacht toebehoort aan de betreffende passagier (zoals een kopie ID).
  

Gezien het geldelijke belang zal er tegen dit vonnis geen beroep worden ingesteld. Voor meer informatie kun je een e-mail sturen aan luchtvaart@anvr.nl .