ANVR directeur Frank Oostdam is blij met de uitkomsten van het rapport: "Met overheidshulp heeft de branche de coronacrisis goed doorstaan en blijkt dat er geen noodzaak is voor structuurwijzigingen. Het Panteia-rapport geeft ook aan dat afschaffing van de aanbetaling niet verstandig is. Een belangrijke conclusie aangezien de Europese Commissie plannen heeft tot beperken van de aanbetaling. Wij dringen er bij het Ministerie dan ook op aan de Commissie te overtuigen dit niet door te voeren".
Dankzij steunmaatregelen van de overheid kwam reisbranche door coronacrisis
Het Panteia onderzoek is uitgevoerd naar aanleiding van een motie in de Tweede Kamer. Hierin werd om een onderzoek gevraagd naar de wijze waarop de financieringsstructuur van de reissector minder kwetsbaar zou kunnen worden gemaakt.
Reisorganisaties gebruiken de aanbetalingen van reizigers om leveranciers vooruit te betalen. Veel leveranciers vragen 100% vooruitbetaling. Bij boven proportioneel veel annuleringen (zoals tijdens Covid) is dan onvoldoende geld beschikbaar, of terug te halen bij leveranciers, om terug te betalen aan reizigers. Dit werd in eerste instantie opgelost door het aanbieden van een reisvoucher met garantie. Het vouchersysteem en de overheidssteun hebben er mede voor gezorgd dat er nauwelijks reisorganisaties failliet zijn gegaan. Daarnaast werd een voucherkredietfaciliteit van max. €400 mln. beschikbaar gesteld toen bleek dat door aanhoudende reisrestricties de vouchers niet ingewisseld konden worden voor reizen, en reisorganisaties tijdelijk onvoldoende middelen hadden om de voucherwaarde terug te betalen aan de reizigers. Ter versterking van het financiële buffervermogen van SGR (Stichting Garantiefonds Reisgelden) werd een bijdrage van €5,- per persoon per boeking ingesteld. Dit beperkt de risico's voor de overheid. Het zijn echter, volgens de onderzoekers, met name de generiek steunmaatregelen die hebben bijdragen aan het voortbestaan van veel pakketreisaanbieders. De onderzoekers constateren dat in andere landen vergelijkbare maatregelen zijn genomen.
Hogere prijzen en minder aanbod bij stopzetting aanbetaling
Er zijn door de onderzoekers diverse alternatieven bekeken zoals een maximering van de aanbetaling, een verbod op aanbetaling en betaling via een derdengeld rekening. In alle gevallen leiden deze alternatieven tot een verslechtering van de liquiditeitspositie van reisondernemers en zal ertoe leiden dat 11-30% van hen zal stoppen. De rest verwacht dat de prijzen voor consumenten zullen stijgen doordat externe financiering moeilijk zal zijn. Ook bestaat het risico dat pakketreisaanbieders vliegreizen uit het pakket halen en door de consument zelf laten boeken. De consument mist zo de bescherming uit de Richtlijn Pakketreizen en de garantiedekking voor een belangrijk deel van de reissom.
Aanpassing richtlijn niet nodig
Per saldo komen de onderzoekers tot de conclusie dat zonder vouchers en steunmaatregelen veel reisorganisaties de coronacrisis niet zouden hebben overleefd. Alles overziend lijkt een aanpassing van de huidige richtlijn echter niet nodig om de eventuele kwetsbaarheid van reisorganisaties te beperken.
De onderzoekers wijzen er op dat de Richtlijn Pakketreizen niet in alle lidstaten in dezelfde mate wordt geïmplementeerd, uitgevoerd en gehandhaafd. Er zijn bijvoorbeeld nog steeds EU-landen zonder garantiefonds voor consumenten, waardoor de consumenten daar onvoldoende beschermd zijn. Daarnaast constateren de onderzoekers dat losse vluchten wél 100% direct betaald worden zonder garantie. Een meer gelijk speelveld lijkt op zijn plaats.
Reactie ANVR
ANVR directeur Frank Oostdam is blij met de uitkomsten van het onderzoek. "Reeds in 2021 heeft de ANVR zelf een onderzoek naar de gevolgen van de Covid-pandemie voor de reisbranche uitgevoerd onder de leden. Uit dit in april '22 gepubliceerde rapport[1] bleek dat de reissector tot de zwaarst door Covid-19 getroffen sectoren behoorde. De ANVR-onderzoekscommissie concludeerde dat de Covidpandemie exceptioneel was en de gevolgen daarvan niet konden worden voorzien. Een groot deel van het Nederlandse bedrijfsleven heeft daarom, net als de reisbranche een beroep moeten doen op de overheid. Dit is echter geen reden om de financiële structuur van de branche aan te passen". Ook Panteia concludeert dat de steunmaatregelen hebben gewerkt en er geen noodzaak is de financiële structuur aan te passen. Evenals in het rapport van de ANVR constateert Panteia dat klanten wél risico lopen bij de aankoop van losse vliegtickets. Frank Oostdam; "Met tevredenheid constateren we dat het verminderen of afschaffen van de aanbetaling op pakketreizen geen oplossing is voor bedrijven maar ook niet verstandig is voor consumenten. Wij dringen eropaan de onderzoeksresultaten aan te bieden aan de Europese Commissie, aangezien daar plannen zijn voor het beperken en afschaffen van de aanbetaling. Tevens dringen wij eropaan dat nu stappen worden genomen door de Europese Commissie om toe te zien op naleving van de Europese richtlijn wat betreft het voorzien in een garantie voor pakketreizen. Panteia geeft ook aan dat dit in veel landen nog onvoldoende is geregeld".
Link naar het onderzoek
